1. Tsaatan / Çağatan - Geyik Binicisi
İsimleri Tsaa (Ren Geyiği) kelimesinden kaynaklanır.
Yazmış olduğum Aktarma Sözlüğü'ne kelimeyi "Çağatan" olarak almayı uygun buldum. (TS=Ц harfi Ç sesinin bir türevidir. Mesela; Tsetseg > Çeçeg > Çiçek gibi. Ayrıca peş peşe gelen sesli harfler Türkçe'de araya giren Ğ sesi gibi okunur.)
Tsaatan sözcüğü Tuva Türklerinden bir boy olan Duhalar (Tukhalar) için Moğollar tarafından kullanılan isimdir. Tuva Türkçesi tarihsel olarak zaten Moğolca etkisi altındadır, bu durum Duhalarda daha belirgin ve baskındır. Tuva Cumhuriyeti ve Moğolistan sınırında her iki ülkede yaklaşık eşit büyüklükteki bir alanda yaşarlar. Sayıları çok hızlı olmasa da azalmaktadır, bu durumun en büyük nedeni kentlere göçtür. Tuvalar bu kabileye Tuxa Kiji (Tukha Kişi) adı verirler. [X=Gırtlaksı H harfi]
2. Köspeen / Gözbeğen - Televizyon
Hakasça üzerinden ses dönüşümleri dikkate alındığında;
Televizyon: "Gözbe/Gözbeğ" olmalı. Yakın çevrede sonu -en ile biten benzer sözcükler olduğuna dair bilgiler mevcut. Öyleyse diğer bir olasılık: "Gözbeğen" biçimindedir.
Benzer şekilde; Kehanet: "Gözbek", Kahin: "Gözbekçi" olmalıdır.
Hakasça - Türkçe Sözlük, Ekrem Arıkoğlu, 2005 (Sayfa: 269) içinde yer alan aşağıdaki veri esas alınmıştır. Aktarma Sözlüğü'ndeki yönteme dair bir örnek olması açısından da önemlidir bu iki sözcük.


