2023 yılında Türkiye'de bankalardaki toplam vadeli ve vadesiz mevduatın %70'ine banka müşterilerinin sadece %0,7'si sahiptir (yüzde 1 bile değil). Geri kalan yüzde 30'luk pay ise nüfusun yüzde 99,3'ü tarafından yine dengeli bir biçimde paylaşılmaz. (Yani tepeye çıktıkça yoğunlaşma artmaktadır.)

İslam tarihine dair şatafat, görkem, lüks içindeki saltanat sistemleri anlatılarak övülür. Asıl anlatılacak konular kitapların sayfaları arasında bırakılarak tarihin derinliklerine doğru itilirler kimse bilmesin diye. Onlardan bir tanesini anlatayım.

Halife Ömer bin Abdülaziz 1400 yıl süren hilafet düzeni içerisinde bazı açılardan belki de tektir (karıştırılmasın Halife Hz. Ömer Faruk bin Hattab değil. Ondan 70 yıl sonra yönetici olmuştur). Lüks yaşamı önce kendisi terketmiştir, ailesinin ve çocuklarının devletin olanaklarını kullanmalarını engellemiştir, adam kayırmacılığa son vermek için elinden geleni yapmıştır. Kamu malına el uzatılmasını engellemek için büyük çaba sarfetmiştir. (Yorumlar kısmına kendisine dair ayrıntılı bilgi ekleyeceğim.)

Gelelim asıl konuya, Ömer bin Abdülaziz halkın elinden alınan arazileri tekrar onlara dağıtmak için toprak reformu başlatmıştır. Bu durum toprak ağaları tarafından tepki çekmiştir ve kendisine yönelen ilk düşmanlıklar başlamıştır. Ama halife bununla yetinmeyerek İslam coğrafyasının her yanındaki zenginleri tespit edip başkente çağırtarak bir toplantı yapmıştır. Sayı kesin değil ama 200'den fazla zenginin katıldığı tahmin edilmekte. Orada hazır bulunanlara hitaben şöyle demiştir:

"Hesapladım, bu odada bulunan 200 kişi tüm ümmetin toplam servetinin yarıdan fazlasına sahip. Araştırdım, Peygamberimizin  kurduğu düzen bu değildi, olmasını istediği düzen de bu değildi. Bu servetler dağıtılacak."

Peki sonrasında ne olmuş? Halife Ömer bin Abdülaziz 6 ay sonra zehirlenerek öldürülmüş. Kendisi Pareto ve Lorenz'den bin yıl önce gelir dağılımı adaletsizliğini biraz farklı oranlarla tespit etmiş, üstelik buna karşı çıkarak düzeltmeye kalkışmış.

Ünlü iktisatçılar Pareto ve Lorenz'in farklı zamanlarda birbirlerinden bağımsız olarak matematiksel yöntemlerle gösterdikleri üzere, özetle dünyadaki gelirin yüzde 70'ine dünya nüfusunun yüzde 30'u sahiptir. Ve bu dağılımlar da kendi içlerinde dengeli değildir (parabolik bir eğri vardır grafik üzerinde). 2020 sonrası yapılan bir araştırmayı bu iki iktisatçı öğrenebilseydi mezarlarında ters dönerlerdi. Günümüze göre Pareto Eğrisi ve Lorenz Eğrisi yeniden çizilmiş ve görülmüş ki tüm dünyada durum onların hesaplarının çok ötesinde kötü bir hale gelmiş. Özellikle Asya ve Afrika ülkelerinde gelir dağılımında akıl almaz eşitsizlikler oluşmuş.

Ömer bin Abdülaziz'in hayatının da ayrıca incelenmesini tavsiye ederim.