Derleyen: Deniz Karakurt

İsmeller (İsmêller veya İsmeeller; Bulgarca: Boyno / Бойно veya Boynovo / Бойново) köyü Bulgaristan'ın Kırcaali iline bağlıdır. Köy nüfusu büyük oranda Türklerden oluşmaktadır.

Köyün adına dair yapmış olduğum araştırmada elde ettiğim bilgiler aşağıda yer almaktadır. Özetle köydeki bir türbede bulunan İsmail Ağa'nın adından kaynaklandığı söylentisi köyde yaygındır. Belirtmek gerekir ki, Türk kültürünün yayıldığı her alanda Türbe geleneğine az ya da çok rastlamak mümkündür. Araştırmacının ilk görevi saptama (tespit) yapmaktır. Bilimselliğini veya başka herhangi bir ölçüt ile doğruluğunu tartışıp karar vermek ilgi alanının çoğunlukla dışında olup, ancak sınırlı durumlarda görüş belirtmek en doğru yaklaşımdır. Aşağıdaki verilen bilgilere dair herhangi bir yorum katmadan aktarmayı tercih ediyorum. Ancak şunu belirtmek isterim ki Türbe geleneğinin bulunduğu her yerde aynı zamanda efsanelere ve söylentilere de rastlanır. Bunların bazıları Türk coğrafyasının pek çok yerinde benzerlikler gösterir veya ortak noktalar taşır. Ancak İsmeller köyündeki türbede cam kavanoz içinde saklanan bir cenin bulunduğuna dair bilgi pek rastlanan bir durum değildir. Türbe sözcüğü Bulgaristan'da yöresel dilde Tülbe olarak söylenmektedir.

Derlenen Bilgiler

Şaban Mutlu: Tülbeyi yıkmak istemişler, kazınca buldukları kavanozda bir cisim varmış. O tülbede İsmail Ağa yatıyormuş O dönem sözü geçen, herkesin sevdiği, hürmet ettiği köyün lideriymiş. Köy onun ismini almış benim bildiğim.

Rafet Cesur: Bu tülbede yatan İsmail Ağa, köyün ismi de oradan geliyor. Peygamber soyundan geliyormuş.

Ahmet Çetiner: Ben Dertlibeyin Hüseyinin oğluyum, 1950 doğumluyum. Hikayesinde anımsadığım yol genişletmede tülbenin yeri için taşıma yapılırken, kavanoz içinde cenin bulunduğu ve yeni yerine tekrar gömüldüğü yönündeydi. Geceleri yol yapımda çalışan işçilerin rahatsız edildiği yönünde bir hikaye de duymuştum. İsmail Dede denilen birinin yattığı söylense de bu köyün ismine bağlı yeni bir yakıştırma da olabilir. Köy 1950-60 yıllarında topu topu 14-15 sülaleyi geçmezdi. 1944 yılı ve öncesi dönemi Nahiye Müdürü (Obştina Kmeti) dedem Mustafa Dertlibey (Mustafa Ahmedov İsmailov) idi. Vefatı 1950 ilk baharıdır. Köy yerleşimi Cami, Mektep, Ağalar, Çilingirler ve Küpeler'den oluşmaktaydı. Her mahalle 2-3 amcalıklardan ibaretti [yakın akraba evleri kastedilmekte]. Şimdiki ploştadta (meydanda) bulunan Çeşme'nin arkasında Kuyu ve civarı 500 mt2 avlu içinde eski Obştina (Yerel İdare) Binası vardı. İlk kat giriş, 4 oda ve büyük hol, üst kat yandan merdivenli ve 4 oda ve büyük hol olarak yapılmıştı. Giriş kat altında dam bölümleri vardı. Bina aslına uygun restore edilmeliydi, maalesef yok edilmiş. Benim çocukluğumda Nahiye Müdürlüğü (Opştinski Pretsedatelstvo) zemindeydi, üst kat görevli lojmanıydı. Benim bildiklerim bunlar.

Zühtü Erdeniz: Kobilane'ye giderken solda kalır tülbe. [Kobiliane / Kobilyane diğer adıyla Maşkılı köyü]

Mümine Kumanoğlu: Bu tülbede Osmanlı zamanında bir bayrak saklanırdı.

Beyhan Şen: Ben o tülbeden çok lokum ve benzeri şeyler aldım; millet bırakırdı biz de alırdık küçükken. Zaten genelde ormancı Memedali eniştem vardı, onlarda kalırdık. İlk biz kapardık bırakılan lokumları, şekerleri. Bir de eskiden ortasında kiraz ağcı vardı biz hep tepesine çıkardık.

Nuriye Balcı: Bende Babamdan İsmail Dede'nin yattığını duydum.

Derleyen: Deniz Karakurt