Azeri sözcüğünün kökeni çok tartışmalıdır. Bu konu sürekli olarak ele alındığı için kişisel görüşümü belirtmek isterim. Ulaştığım bu kanaat tartışmaya açık olup kesin doğru olduğu iddiasında değilim. Zaten çok farklı başka açıklamalar da geliştirilmiştir. Ancak ben kendimce en tutarlı bulduğum görüşe kısaca değinmek istiyorum. 

Tarihte o bölgede yaşamış Hazar Türkleri vardır. Aynı adı taşıyan bir devlet kurmuş olan bu topluma Hazarlar denilmektedir. Kurdukları bu Hazar Devleti'nin pek çok özgün niteliği vardır, ancak konu dışı olduğu için bunlara değinilmemiştir. Hazar sözcüğünün kökeni ve anlamı ise ayrı bir tartışmanın konusudur. Ancak kesin olan şey tarihteki Türk kökenli bir halkın adı olduğudur. Bu sözcük çevredeki Türk olmayan kavimler tarafından Hazer olarak söylenmiş ve bu topluma da Hazeriler demişlerdir (biraz daha Türkçe bir söyleyiş ile Hazarılar). Baştaki H sesinin düşmesi ile Azeri adının Hazar sözcüğünün çevre kültürler tarafından farklılaştırılmış bir söylenişi olması muhtemeldir. Dil açısından bakıldığında sözcüğün büyük ünlü uyumuna uymayışı Türkçe olmadığı yönünde bir kanıt gibi görünse de bu tek başına yeterli değildir. Türkçe'de ve Azerice'de istisnai olarak büyük ünlü uyumuna uymayan sözcükler mevcuttur. Üstelik belirtildiği üzere çevredeki yabancı kültürler tarafından farklılaştırılmış bir söyleyiş söz konusudur.

Benzer bir örnek vermek gerekirse; Gagavuz sözcüğünün de kökeni henüz tam kesinleştirilmiş değildir ama bu ismin çevre kültürler tarafından verildiği, daha doğrusu böyle söylendiği tahmin edilmektedir. En sağlam iddialardan biri Gök-Oğuz tabirinin Türk olmayan komşu kavimler tarafından bu şekilde söylendiğidir. 

Dolayısıyla Azeri adının yabancı kökenli olduğu düşüncesi ile Türkçe'nin dışına itilmesinin çok doğru bir yaklaşım olmadığı kanısındayım.