Araba kelimesinin kökeni pek çok yerde Arapça olarak veriliyor sonra da yeterli etimolojik bağlantı yoktur deniliyor. İndo-Aryan ve kolu olan İrani dillerden Arapçaya geçtiği öne sürülüyor. Sanskritçe (eski Hintçe) bazı kelimelerle ilişkilendiriliyor.
Öte taraftan Asya Türk dillerinde rastlanan "Arba" diye bir sözcük var. Aktarma Sözlüğü adlı kitabımdaki açıklamalarımı biraraya getiriyorum.
Arba: “Teker” anlamına gelen kelimenin Araba sözcüğü ile bağlantısı çok açıktır. Araba kavramın Arapça kökenli olduğu iddiasını tekrar gözden geçirmek için bu durum bile tek başına yeterlidir. Elbetteki “Araba” sözcüğünün “Arba”ya dönüştüğü iddia edilebilir. Bu durumda şu soru sorulmalıdır: Neden araba gibi daha spesifik bir aracı ifade eden bir kavram daha basit ve daha ilkel (ilksel) bir aracı tanımlamak için dönüşmüş olsun? Çünkü doğal olan bu tersi yöndeki dönüşüm sürecidir. (Dipnot - 190, Sayfa: 348)
Avrama: “Tekerlekli sandalye” demektir. Evremek/Avramak (dönmek) fiilinden türemiştir. Asıl anlamı “dönüş” demektir. Avramak fiilinin kurtarmak anlamı da tekerlekli sandalye ile uyumludur. Avrama/Avraba kavramı tekerleğin dönüşü ile alakalıdır ve “Araba” sözcüğünün de kökenini oluşturur. Araba kelimesinin kökeni hakkında onlarca tutarsız, saçma, dayanağı olmayan iddia türetilmiş ve özellikle de Arapça bir köke bağlanmaya çalışılmıştır. Buna karşın Arapça’da kelime kökünde hareket edişle ilgili bir anlama rastlanmadığı halde ısrarla sözcüğün Türkçe olmadığı ispatlanmaya çalışılmıştır. Oysaki açıklama çok basittir; Avrama/Avraba/Araba dönüşümünde görüleceği üzere Av/Evkökü Türkçe’de dönüş, hız ve hareket ediş bildirir. “Avraba” sözcüğü katışıksız Türkçe olup dönen nesne anlamı içerir. Eski çağlarda arabaların tekerleklerinin (örneğin kağnılarda olduğu gibi) yeterince büyük olduğu dikkate alınırsa gereksiz yere başka dillerde gülünç kökenler arama çabalarına da lüzum kalmayacaktır. “Ara” ve “Araç” sözcükleri ile aynı kökten geliyor olmasını da tesadüfi olarak görmek yine başka bir gerçeği göz ardı etmeye çalışmaktır. (Dipnot - 292, Sayfa: 358/359)
Kolarba: Bileşik bir kelimedir. “Kol” ve “Arba” (teker) sözcüklerinin bileşiminden oluşur. Kol sözcüğü pek çok lehçede “El” manası taşır. Anlam tam olarak “El arabası” demektir. (Dipnot - 3100, Sayfa: 616)
Çuvaşça "uraba/urava" (tekerlek) ve Moğolca "araa" (tekerlek) sözcükleri ile bağlantısı da dikkate alınmalıdır.
Bu arada arabanın İskit icadı bir araç olma ihtimalinin yüksek olduğunu belirtmek gerek.


