Almancanın yazılış kuralları öğrenildiğinde istisnai durumlar hariç sözcüklerin okunuşunu ezberlemeye gerek kalmaz. Fakat şöyle de ilginç bir durum vardır; bazı sesleri tek harfle karşılayabilmek adına uluslararası genel kabul görmüş klavyede bulunmayan bazı harfler türetilmiş olduğu halde bazı sesler için ise tam aksine birleşik harfler kullanılmaktadır. Aşağıda verilen bilgilerin neredeyse tamamı için yabancı dillerden geçen kelimelerden istisnalar bulunur fakat bu türden yabancı kökenli kelimelerle ilgili kurallara açıklamalarda yer verilmemiştir.

* Almancada Ö ve Ü sesleri ile bunları karşılayan harfler vardır. Örneğin Körper (beden) sözcüğünde görüldüğü gibi. Fakat Ö harfi olmayan klavyelerde “o” harfi ve “e” harfi yan yana getirilir. Yani Koerper yazılışı da doğrudur. Yani her iki biçim de kullanılabilir. Aynı durum Ü (ue) ve Ä (ae) için de geçerlidir. Örnekler: 1- Flügel / Fluegel (kanat) 2- Träger / Traeger (taşıyıcı)

* A harfinin üzerine ses inceltme işareti (Umlaut) konulduğunda Ä biçimine dönüşür ve kapalı “e” sesi gibi okunur. Normal E sesi ile farkı çok belirgin değildir. Örnek: Mädchen (kız); Medşın gibi okunur.

* Almancada "sch" bileşimi Türkçedeki "ş" sesi olarak okunur. Örnek: Schön (güzel); Şöön gibi okunur. Bu sesin önüne eklenen iki farklı harfle iki ses daha elde edilir:

- tsch: ç (genellikle yabancı dillerden geçen ve bu sesi içeren kelimeler için kullanılır. Ancak ilginçtir aşağıda verilen örnek yabancı bir dilden gelme değildir.) Örnek: Deutsch (Almanların kendilerine verdiği isimdir yani Alman demektir); “Doyç” diye okunur. Deutschland (Doyçland okunur) Almanya demektir.

- dsch: c (genellikle yabancı dillerden geçen ve bu sesi içeren kelimeler için kullanılır.) Örnek: Dschunke; yelkenli gemi manası taşır. "Cunke" diye okunur.

* Almancadaki "ch" bileşimi gırtlaktan gelen "h" (Azerice: x) sesini verir. İngilizce'deki kullanımla hiçbir ilgisi yoktur. Yani bu dildeki iki-harfli "ch" yazımı "ç" sesi değildir. Örnek: Hoch kelimesi Hoḥ diye okunur.

* R harfi boğazdan takılarak çıkan gırtlaksı Ğ sesi gibidir. Arapça Ğayn harfine benzer bir sestir. Mesela Almancada Radio olarak yazılan kelime şöyle okunur: Ğadio. (Baştaki sesi bizdeki yumuşak Ğ gibi değil de biraz daha sert ve hırıltılı çıkarmak gerekir.) Sözcük sonlarında ise yutulur.

* Q: İnce bir K sesidir. Türkçe Kâr söyleyişinde olduğu gibi. İngilizce'de yaygınlaşan kullanımın aksine Almancada kalın gırtlaksı K harfinin (Arapça Kaf) karşılığı değildir. Örnek: Bequem (rahat); Bekuveym gibi okunur.

* S: Türkçedeki Z sesi gibi okunur. Ancak bu durum ünlü harflerin önünde olduğu zaman geçerlidir. Ünlünün önünde Z gibi okunur. Ünsüzlerin önünde ve sözcük sonunda Türkçedeki S gibi okunur. Örnekler: 1- Sagen (söylemek); Zagen olarak okunur. 2- Haus (ev); yazıldığı gibi Haus olarak okunur.

* Z: Türkçe'deki S sesi gibi okunur. Kimi zamanda “ts” gibi bir ses verir. Örnekler: 1- Zeit (zaman); Sayt olarak okunur. 2- Zahn (diş); Tsaan gibi okunur

* H: Sözcüklerin ve hecelerin başında Türkçedeki “h” sesi gibi okunur. Sözcüğün ortasında yutulur, kendinden önce gelen ünlüyü uzatır. Sözcük sonlarında ise ya yutulur ya da belli belirsiz olarak söylenir. Örnekler: 1- Hund (köpek); yazıldığı gibi Hund olarak okunur. 2- Ohr (kulak); Oor gibi okunur.

* V: Türkçedeki F sesi gibi okunur. Örnek: Vogel (kuş); Fogel olarak okunur.

* W: Türkçedeki V sesi gibi okunur. Örnek: Wand (duvar); Vand olarak okunur.

* J: Türkçedeki Y sesi gibi okunur. Örnek: Jahr (yıl); Yaar gibi okunur.

Bileşik Sesler:

- Kelime başlarında Sp bileşimi Şp gibi okunur. Örnek: Spiel (oyun); Şpiel olarak okunur.

- Kelime başlarında St bileşimi Şt gibi okunur. Örnek: Stein (taş); Ştein olarak okunur.

- Eu: Oy olarak okunur. (Äu için de geçerlidir.) Örnek: Europa (Avrupa); Oyropa olarak okunur.

- Ei: Ay olarak okunur. (Äi için de geçerlidir. Ayrıca Ey, Ay, Ai bileşimleri de yine Ay olarak okunur.) Örnekler: 1- Eis (buz); Ays olarak okunur. 2- Mais (mısır); Mays olarak okunur

- İe: Uzun “i” sesi gibi okunur. Örnek: Biene (bal arısı); Biine gibi okunur.

- Ng: Genizden söylenir. G sesi oldukça hafif seslendirilir. Örnek: Singen (şarkı söylemek); Siňgen gibi okunur.

- Küçülteme eki "-chen": Bu ek Türkçe'deki "-cik" ekine denk gelir ve "-şın" gibi okunur. Örnekler: 1- Märchen (masal); Merşın olarak okunur (kaynaşma yoluyla oluşmuş bir sözcüktür). 2- Häuschen (evcik); Hoysşın gibi okunur.

ß: Bu harfin adı "Eszet" olup Yunanca Beta harfi ile hiçbir ilgisi yoktur. Oluşum süreci de tamamen bağımsızdır. Eski Almancadaki el yazısında S ve Z harflerinin yan yana yazılmaları esnasında biçim olarak kaynaşıp tek simgeye (harfe) dönüşmeleri sonucu ortaya çıkmıştır. Geçmişte SZ bileşimi iken günümüz Almancasında yan yana iki S harfinin bileşimi olarak seslendirilmektedir. Sert vurgulu bir S sesi veya iki S sesinin bitişik olarak peşpeşe sert olarak söylenmesi gibi bir ses ortaya çıkar. Sözcük başlarında yer almaz. Klavyede bulunamadığı takdirde yan yana SS ile yazılır. Straße / Strasse (sokak): Ştrasse olarak okunur.

Yazan: Deniz Karakurt
© İzinsiz kopyalanamaz, kaynak belirtmeden paylaşılamaz, alıntı yapılamaz.