Öncelikle şunu anımsatmak isterim ki halk kültürü araştırmacısının görevi anlatılanların bilimselliğini tartışmak değildir. Nesnel ve tarafsız olarak kayıt altına alma ilk sorumluluktur. 

Görüşme tutanağı kayıt altına alınmıştır. (Derleyici Deniz Karakurt'tan izin alınmadan kesinlikle alıntı yapılamaz, yeniden paylaşılamaz. Fotoğraf izinsiz olarak başka yerde kullanılamaz. Sadece akademik yayınlar için kullanma isteği iletilebilir.) Dilek Fındık'ın izniyle yayınlanmıştır (izin metni saklanmaktadır).

2014 yılında Dilek Fındık'ın annesi Durna Fındık, Alaman köyündeki Colü Baba türbesine giderek orada sandukanın yanında belirli bir süre yalnız kalmak istemiştir. Dilek Fındık annesinin bu isteğini yerine getirerek kiraladığı araçla Ankara'dan yola çıkmış 8-10 saatlik bir yolculuktan sonra Alaman köyüne ulaşarak annesini sandukanın yanına götürmüştür. Dilek Fındık bir süre annesinin yanında durduktan sonra dışarıya çıkmış ve onu yalnız bırakmıştır. Annesi toplamda yaklaşık 4 saat boyunca orada kalmıştır. Daha sonra geri dönmüşlerdir. Durna Fındık 2017 yılında vefat etmiştir.

Sorular:

1. Anneniz neden sandukanın yanında kalmak istedi?

2. Yörenizde daha önceden bu tür uygulamalar var mıydı? Sandukanın yanında kalan insanlar daha önce hiç duymuş muydunuz?

3. Bu ziyaretin annenizin üzerinde olumlu etkisi oldu mu?

Yanıtlar:

1. Annem uzun yıllar önce 34 yaşında iken kısmi felç geçirmiş. O zamanlar Ortaköy'de yaşıyorlarmış. Türbeye giderek bir geceyi orada sandukanın yanında geçirmiş. Çıktıktan sonra düzeldiğini anlatırdı bize. Annem 1939 doğumluydu yani bahsi geçen olay 1973-74 yıllarında gerçekleşmiş olmalı.

2. Ben Ankara'da yaşıyorum çocukluğumdan beri. Köye dair pek bilgim yoktur. Böyle gidip orada kalan veya geceleyen başka birilerinin olup olmadığını bilmiyorum. Fakat oradaki yaşlı kadınlar yurtdışından gelen başka bir kadının daha iyileştiğini anlattılar. O yüzden her sene gelip iki kurban kesiyormuş.

3. Bu gidişimizde hiç bir faydası olmadı. Psikolojik olarak isteğinin yerine gelmiş olmasından dolayı memnuniyet duydu. Kendisi bir gece kalmak istiyordu. Ama sağlık durumu nedeniyle 4 saat sonra çıkarmak zorunda kaldık. Kendisi de ısrarcı olmadı. 

Eklemek istediğiniz başkaca bir husus var mıdır?

- Annem sandukanın yanında yatarken gözlerini tavana dikip baktı sürekli olarak. Köyden gelen yaşlı kadınlar annemin iyileşmesinin pek mümkün görünmediğini söylediler. Ben bir süre türbenin içinin düzenlenmesi ve temizliği için uğraştım. 

Sivas Şarkışla'ya bağlı Alaman köyündeki annemizin çok dilediği Türbe ziyareti esnasında yaklaşık 4 saat sanduka ile yanyana yattı. 8-12 Temmuz 2014 tarihleri arasındaydı ama tam günü şu an hatırlayamıyorum. Daha sonra Ortaköy'ü ziyaret ettik orada kabir ziyaretleri yaptık ve geri döndük.

Bu derlemeden çıkarılabilecek önemli sonuçlardan birisi şudur. Bugün bize dışarıdan baktığımızda tuhaf hatta anlamsız gelebilen bazı şeylerin farklı dönemlerde o ortamlarda yaşamış insanların gerçekliği olduğudur. O kadar gerçektir ki bunun için kalkıp 8 saatlik bir yolu fiziksel anlamda çok rahatsız olduğu halde gidebilmektedir. Türbe ziyaretleri sonucunda sağlık elde edilmesi iddiası ise günümüz bilimsel gerçekliğiyle her ne kadar örtüşmüyor gözükse de bununla ilgili bazı psikolojik teoriler vardır. Her şeyden önce kişinin buna kendisinin çok kuvvetli bir biçimde inanıyor olmasının oluşturacağı olumlu etki dikkate alınmalıdır. Bazı durumlarda ise bu tip ziyaretler tamamen simgesel anlamlarla gerçekleştirilmektedir. Fakat yazının başında belirttiğim üzere derlemecinin görevi bunları tartışmak değildir. Bu uygulamalar sürdürülmeli midir doğru mudur yanlış mıdır gibi tartışmalar derlemenin kapsamı dışındadır. Ayrıca bu örnekte görüldüğü üzere kaynak kişi çok açık bir biçimde bu kez hiç işe yaramadığını söylemiştir. Beklentinin gerçekleşmeme durumuyla da sıklıkla belki de çoğunlukla karşılaşıldığı yine gözden kaçırılmamalıdır. 

Derleyen: Deniz Karakurt

Kaynak kişi: Dilek Fındık 

Görüşme tarihi: 28 Mart 2024