Mergesen: Şarkışla ilçe merkezine yakın denebilecek bir konumdaki köyün adı Çatalyol olarak değiştirilmiştir. Ancak yörede bu adla bilinmeye devam etmektedir. Geçmişte nüfusunun neredeyse tamamının Ermeni ahaliden oluştuğu bilinmektedir. Günümüzde yaşayan herhangi bir Ermeni vatandaş kalmamıştır. Köyün adının daha eski çağlardaki Magalassos veya Magalasson sözcüğünden dönüştüğü iddiası makul değildir. Ses dönüşümleri bu iddiayı destekler nitelikte görünmez. Köyün isminin Ermenice'de eğer varsa merg / merge / merges (veya marg-) gibi kökler içerisinde aranması gerekmektedir.

Mamaş: Sivas'ın Kangal ilçesine bağlı bir köy olup günümüzdeki adı Soğukpınar'dır. Mamaş sözcüğünün "şölen yeri" anlamına geldiğine dair bir bilgi mevcuttur. Hatta bu yönde ayrıntılı denebilecek bir açıklama bulunmaktadır: "Mamaş adı eski Türkmen dilinde ozanların saz çalıp, şölen yaptıkları yer anlamına gelir. Günümüz Türkçesine Mamaş adı ozanlar ocağı veya ozanlar diyarı olarak çevrilebilir. Beydili Oğuz boyunun kurumsal ozanları Şeyhlü oymağından yetişmekte idi. Köy nüfusu Şeyhlü oymağı mensuplarından oluşmaktadır ve köyde çok sayıda ozan yetişmiştir." (- Alıntı: Aliye Ertekin) Fakat bu bilginin nereden edinildiğine dair herhangi bir kaynakça belirtilmemiştir. Yapmış olduğum tüm araştırmalara karşın Asya dillerinde özellikle Türkmence'de bu sözcüğe dair böylesi bir anlama ulaşamadım. Ancak Orta Asya'daki Kazak Hanlığı tarihi içerisinde Mamaş Han ismine rastlanmaktadır. Fakat bu kişi ismi ile alakası bulunduğuna dair tarihsel bir bağlantı da yoktur. Türkiye'de aynı ismi taşıyan birkaç yerleşim yerine daha bakıldığında ilk ahalilerinin Kafkas kökenli oldukları, Ermeni kökenli oldukları, Kürt kökenli oldukları görülmekte fakat ismin bu halkların dilleriyle bağlantılı olup olmadığı veya tesadüfi olarak aynı ismi taşıyıp taşımadıkları konusunda da herhangi bir sonuca ulaşmak mümkün olmamıştır.

Manavuz: Kayserinin Akkışla ilçesine bağlıdır. Köyün ismi bir dönem Uzunçayır olarak değiştirilmiştir. Manavos / Manağoz söyleyişlerine de rastlanmaktadır. Anadolu'da yerleşik Türkmenleri ifade eden Manav sözcüğü ve Oğuz anlamına gelen Uz sözcüğünün birleşmesinden oluştuğu yönünde bir açıklama mevcuttur. Bunun dışında Yunanca'da yer alan Manahos (yalnız) sözcüğü ile ilişkilendirilerek tek başına yaşayan çilekeş keşiş anlamlarıyla bağlantılı olduğu da öne sürülmüştür. Hatta bazı kaynaklarda sürekli yapıldığı üzere bunun kesin bilgi gibi sunulduğuna rastlanmaktadır. Fakat yapılan her iki açıklama da yoruma dayalı olup kesinlik içermez. Kişisel yorumum ise Man-Avuz (büyük ağız) sözcükleri ile ilişkili olabileceğidir. Man kavramı Türkçede iri yarı olma, heybet, kabalık, akıl noksanlığı bildirir. Ancak bu da kişisel görüşüm olup herhangi bir somut veriye dayalı değildir.

Ek açıklama: Mamaş köyü doğumlu olan Prof.Dr. Fuat Bozkurt hocaya ulaşabilen bir tanıdığımdan rica ettim. Kendisi ile görüştü. Mamaş adı konusunda yazıda bahsi geçen "şölen yeri" şeklinde özetlenen bilginin yanlış olduğunu belirtmiş. Temkinli yaklaşmak konusundaki haklılığımı doğrulamış oldum böylece.

Deniz Karakurt