Konu: Eskişehir ilinin merkez (sonradan Odunpazarı) ilçesine bağlı Kanlıpınar köyü düğünlerinde Yanık Ekmeği ve Kadife Gecesi

Derleyen: Deniz Karakurt 

 

Kız İsteme: İlk olarak oğlan evi, daha önceden görülmüş ve beğenilmiş olan kızı ailesinden istemeye gider. Gelin adayı olumlu cevabını bildirmek için damada tuzlu kahve ikram eder ve mendil verir. İki aile dünür olduktan sonra, bu kez kız tarafı oğlan evine "Yerinde Görme" geleneği ile misafir olur. Bu ziyaretin de olumlu geçmesi sonucunda belirlenen tarihte kız evinde yüzük takma töreni olur. Bunun adına da "Söz Kesme" denir. Köy halkından olmayan bir damat geldiğinde, köyün gençleri ondan "Toprak Bastı" parası alır. Damat uzun yoldan geliyorsa ayakkabısına tatlı da dökülmektedir.

Yanık Ekmeği: Pazartesi günü oğlan evinde "Yanık" isimli tepsi içerisinde ekmek yapılırdı. Üzeri pirinç ve çörek otuyla süslenirdi. Salı günü oğlan evinden kız evine, geline ve yakınlarına alınan hediyeler köyün küçük çocukları ile gönderilirdi. Kız evinde, geline alınanları taşıyan bu çocuklara yemek yedirilir, mendil verilirdi. Çarşamba günü kız evinde de Yanık ekmeği yapılırdı. Perşembe günü kızın çeyizini ve oğlan tarafına alınan hediyeleri, kız evinden küçük çocuklar oğlan evine götürürdü. Bu çocuklara ikramlar yapılır ve oğlan evi para verirdi. Bu işlem öğlene kadar biter kızın çeyizi, oğlan evine Perşembe günü serilirdi. Cuma günü iki tarafında yaptığı Yanık Ekmekler dört köşe şeklinde kesilir, üzerine muska baklava konur ve köyün en düşkün, en yoksul iki kadını tarafından dağıtılırdı. Hazırlanan ekmek ve baklava davetiye görevini görürdü. Bilhassa fakir kadınların ulak görevi görmesinin sebebi ise, davet ettiği her ailenin ona bir tas un vermesidir.

Kına Gecesi: Cuma günü akşamı kız evinde kına gecesi düzenlenirdi. Kına gecesinden sonra gece yarısı geçip de saat 2-3 gibi olunca bekar kızlar darbuka ile maniler, türküler söyleyerek damadı uyandırmaya gider. Buna da "Damat Kaldırma" denir. O saatte gelen davetsiz misafirlere çıkmak istemeyen damat evin bir yerlerine saklanır ve gelin de onu arar. Bu esnada bir taraftan yöresel oyunlar oynanmaya devam eder. Damat bulunduğunda o da oynatılır ve gelinin arkadaşları damattan bahşiş alır. Buna da "Tel Koptu" derler.

Kadife Gecesi: Cumartesi öğlenden sonra kız evinde takı töreni yapılırdı. Bu törende, gelin bir sandalye ile ortaya oturtulur, verilen bazı hediyeler başında döndürülürdü. Bu hediyeler sadece altın ve para değildi. Geline bir evin ihtiyacı olan her şey verilirdi. Örneğin; tüp, çaydanlık, yemek takımı vs. Cumartesi akşamı oğlan evi tüm misafirlerini çalgılar eşliğinde kız evine getirir. Kız evindeki bu törene "Kadife Gecesi" denir. Tüm kadınlar kırmızı kadifelerden dikilmiş, şalvar ve gömlek giyerdi. Bu kıyafete "Donanteri" denirdi. Erkek tarafının ailesi çalgıcıları ve misafirleri alarak oğlan evine geri götürür. Yol esnasında oynamalar, eğlenceler devam eder. 

Kapı Kapatma: Pazar sabahı saat 10-11 gibi oğlan evinin ahalisi, köyün mezarlığının etrafından dolaşarak kız evine gelir ve gelini alır, kendi evine götürür. Yollarda hep türküler ve maniler söylenir, yöresel oyunlar oynanır. Tabii kızı almadan önce gelinin bekar arkadaşları, gelinin kapısını kapatır ve damadın yengesinden "Kapı Kapatma” parası alır. Bu parayı kızlar kendi arasında eşit bir şekilde bölüşür ve düğünün hatırası olarak kendi çeyizlerine küçük şeyler alırlar.

Sonraki yıllar: Kanlıpınar köyü, büyüyerek yanıbaşına kadar gelen şehir tarafından yutulmak üzeredir. Çok katlı yüksek yapılar dikilmeye başlanmış olup bir kısmı tamamlanmıştır bile. Köy dokusunun tamamen yok olması çok uzun sürmeyecektir. Elbette ki var olan kültür de yitip gidecektir. Kültürel ayrıntılar silinecek ve gelenekler yüzeysel hale gelecektir.

 

Derleyen: Deniz Karakurt