Beyaz Küre de Ne Ola ki?

Birkaç sene önce, artık tanış haline geldiğimiz bir doktor tahlillerime bakarken "beyaz-küre" dedi.

"Beyaz-küre ne hocam?" diye sordum şaşkınlıkla (gerçekten anlamadım).

"Akyuvar işte" dedi.

"Alyuvar'a, Akyuvar'a ne oldu? dedim.

"Artık böyle diyoruz hocam" diye yanıtladı.

Son 5-6 yıldır "Bayan" kelimesine karşı bir hücum başlatıldı. Birkaç kişiye sordum; "Neyini beğenmez oldunuz 40 yıl sonra birden bire" diye. Verilen cevaplara baktığımda itiraz edenler neye itiraz ettiklerini bilmiyorlar, bu çok ilginç. Sağda solda bakıyoruz; erkek tuvalet, kadın tuvalet yazıyor... Göz şaşırıyor, kulağa tuhaf geliyor.

Oysa ki "kadın" sözcüğü daha tuhaf geliyor bu tamlamanın içinde. Dilimizde "erkek" kavramının zıddı "kadın" değildir ki, "dişi" sözcüğüdür"... O da genelde bilimsel bir terim olarak kullanılır. Zaten "bayan" kelimesi de tam da bu nedenlerle bu sorunlara çözüm üretmek için kullanılmaya başlanmıştır Cumhuriyet'in ilk yıllarından itibaren.

Cevap bulamayanların yerine de ben düşüneyim dedim, neyine itiraz ediliyor aceba, bu moda nereden çıktı diye. Bayan kelimesinin itiraz edilebilecek tek noktası şudur, içinde Bay kelimesinin kök olarak bulunması. Ancak benzer bir durum pek çok dilde vardır. Man - Woman hatta Human (erkek - kadın - insan), Dük - Düşes (Duche/Duke - Duchess), Kont - Kontes... Almanca'da zaten bir -in eki var ki tüm kelimeleri dişil hale çeviriyor. Mesela; Lehrer - Lehrerin (öğretmen)...

Türkçe -an ekinin cinsiyeti değiştirme özelliği ise daha ilginçtir. Az sayıda örnek vardır ama yine de vardır. Sadece eril kavramı dişil haline getirmez, dişil kavramı da eril hale çevirir. Mesela; Kız - Kızan (kızan kelimesi erkek çocuk demektir.)

Bir de şu var, böyle bir kelime daha önce yoktu türetildi deniliyor. Doğrudur, zaten tüm kelimeler tarihin bir yerlerinde insanlar tarafından türetilmiştir.

Ne diyelim bu moda da hayırlı uğurlu olsun.